Vocht in benen – oorzaken, symptomen en behandeling

Voelen je benen zwaar, gespannen of opgezwollen? Vocht in benen is een veelvoorkomend probleem dat verschillende oorzaken kan hebben. Soms is het tijdelijk en onschuldig, bijvoorbeeld na een lange dag staan of reizen. In andere gevallen kan het wijzen op een onderliggende aandoening zoals veneuze insufficiëntie, spataderen, hart- en nierproblemen of een bloedstolsels in het been (diepe veneuze trombose).

Veel mensen met vocht in de benen ervaren ook pijn, kramp, rusteloze benen, plotseling zichtbare bloedvaten of blauwe plekken zonder duidelijke reden. Dit kan wijzen op een verstoorde bloedcirculatie of problemen met de bloedvaten, zoals aderverkalking of tromboflebitis (aderontsteking).

In dit artikel bespreken we de oorzaken, risicofactoren en behandelingsopties voor vocht in de benen en beantwoorden we de vraag: is vocht in de benen gevaarlijk?

Wat is vocht in de benen?

Vocht in benen ontstaat wanneer het lichaam niet in staat is om overtollig vocht effectief af te voeren. Dit kan leiden tot zwelling (oedeem), een zwaar gevoel en soms pijn of kramp. De meest voorkomende plekken waar vocht zich ophoopt, zijn de enkels, voeten en onderbenen.

Veel mensen merken dat het probleem gedurende de dag erger wordt, vooral als ze veel staan of zitten zonder beweging. Vaak verdwijnt de zwelling vanzelf met rust, maar als het chronisch wordt, kan het wijzen op een onderliggend probleem zoals veneuze insufficiëntie of hart- en nierproblemen.

🔗 Lees ook: Wat is veneuze insufficiëntie en hoe wordt het behandeld?

Is vocht in de benen gevaarlijk?

In sommige gevallen is vocht in de benen onschuldig en tijdelijk, bijvoorbeeld als gevolg van warm weer, langdurig zitten of zwangerschap. Maar als de zwelling regelmatig optreedt of gepaard gaat met pijn, rode huid of ademhalingsproblemen, kan het een teken zijn van een ernstiger aandoening.

Mogelijke risicovolle oorzaken zijn:

• Diepe veneuze trombose (DVT) – een bloedstolsel in een diepe ader, wat gevaarlijk kan zijn als het zich verplaatst naar de longen.
• Hartfalen – het hart pompt onvoldoende bloed rond, waardoor vocht zich ophoopt in de benen en enkels.
• Nierproblemen – de nieren kunnen overtollig vocht niet goed verwerken, wat leidt tot zwelling.
• Lymfoedeem – een verstoring van het lymfesysteem waardoor vocht zich ophoopt in de benen.

Als je last hebt van plotselinge, ernstige zwelling in één been, pijn of kortademigheid, neem dan onmiddellijk contact op met een arts.

Oorzaken van vocht in de benen

1. Veneuze insufficiëntie en spataderen

Een veelvoorkomende oorzaak van vocht in benen is veneuze insufficiëntie, waarbij de aders moeite hebben om het bloed naar het hart terug te pompen. Dit kan het gevolg zijn van:

• Spataderen – beschadigde kleppen in de aderen zorgen ervoor dat bloed zich ophoopt, wat leidt tot vochtophoping.
• Langdurig zitten of staan – dit belemmert de bloedsomloop en verhoogt de kans op vocht in de benen.

Mensen met veneuze insufficiëntie ervaren vaak ook zware, pijnlijke benen, kramp in de benen en plotseling zichtbare bloedvaten op de benen.

🔗 Lees ook: Spataderen – oorzaken en behandelingen

2. Hart- en vaatziekten

Aderverkalking en hartfalen kunnen bijdragen aan vocht in de benen. Door verstopte of vernauwde bloedvaten wordt het bloed minder efficiënt afgevoerd, wat leidt tot ophoping van vocht.

Typische symptomen zijn:

• Koude voeten en benen door verminderde doorbloeding.
• Pijn bij lopen (etalagebenen, veroorzaakt door perifere arteriële ziekte).
• Blauwe plekken zonder duidelijke reden, door broze bloedvaten.

🔗 Lees ook: Wat is een bloedprop in het been en hoe herken je het?

3. Ontstekingen en bloedstolsels

Bij tromboflebitis raken oppervlakkige aderen ontstoken, wat zwelling en pijn veroorzaakt. Diepe veneuze trombose (DVT) is ernstiger en kan leiden tot levensbedreigende complicaties.

Symptomen om op te letten:

• Een dik, rood en warm aanvoelend been
• Ernstige pijn bij het aanraken van de kuit
• Aders die meer opvallen of harder aanvoelen

Bij vermoeden van een bloedprop in het been, neem direct contact op met een arts.

Oefeningen voor vocht in benen

Regelmatige beweging helpt om vocht in de benen te verminderen en de bloedsomloop te verbeteren. Probeer de volgende oefeningen:

1. Voet- en enkelbewegingen – draai cirkels met je enkels en beweeg je tenen op en neer om de doorbloeding te stimuleren.
2. Kuitspieroefeningen – ga op je tenen staan en laat je langzaam zakken, dit helpt de bloedcirculatie in de benen.
3. Fietsoefeningen – lig op je rug en beweeg je benen alsof je fietst om de afvoer van vocht te bevorderen.
4. Lopen en traplopen – eenvoudige dagelijkse bewegingen helpen tegen vochtophoping.
5. Benen omhoog leggen – verhoog je benen meerdere keren per dag boven je hartniveau.

🔗 Lees ook: Vocht in de benen en effectieve thuisbehandelingen

Behandeling van vocht in de benen

Naast oefeningen zijn er medische behandelingen beschikbaar als vocht in de benen een chronisch probleem is.

1. Compressietherapie

Steunkousen helpen om zwelling te verminderen door lichte druk uit te oefenen op de benen, wat de bloedcirculatie verbetert.

2. Behandeling van spataderen

Als spataderen de oorzaak zijn van het vocht in de benen, kan een behandeling zoals endoveneuze lasertherapie of sclerotherapie helpen om de bloedvaten te herstellen en de zwelling te verminderen.

3. Vocht afdrijvende medicijnen

Bij nier- of hartproblemen kan een arts diuretica (plaspillen) voorschrijven om vochtophoping te verminderen.

Wanneer moet je medische hulp zoeken?

Neem contact op met een arts als je:

• Plotselinge zwelling in slechts één been hebt
• Pijn, roodheid of warmte in je been ervaart
• Kortademig bent of pijn op de borst hebt
• Geen verlichting ervaart ondanks oefeningen en steunkousen

Bij onze klinieken bieden we professionele behandelingen voor veneuze insufficiëntie, spataderen en vocht in de benen.

‍